فرآیند درمان در تحلیل رفتار متقابل (قسمت دوم)
در مقاله پیشین به بررسی بخش اول از فرآیند درمان در تحلیل رفتار متقابل پرداختیم ، در این مقاله درمان تحلیل رفتار متقابل را در سطوح مختلف بررسی خواهیم کرد. برن، درمان را بر اساس چهار سطح مختلف طبقه بندی کرده است:
کنترل اجتماعی
اولین گام در بهبود مراجع، کنترل رفتارهای ناسالم در بافت اجتماعی است، حتی اگر او هنوز احساس بدی در مورد مشکلات خود داشته باشد.
بهبود علائم
نه تنها مربوط به کنترل رفتار فرد می باشد، بلکه احساس رهایی از سردرگمی و اضطراب را نیز در بر دارد.
درمان انتقالی
در این مرحله، مراجع از حمایت درمانگر برخوردار است و او را به عنوان والدی حمایتگر کنار خود می‌بیند، و با تکیه بر این انتقال می‌تواند خودش را از نمایش نامه‌ای که در مسیر تحول به دست خویش نوشته است، آزاد سازد.
درمان نمایش نامه
در پایان درمان، مراجع دارای یک «بالغ» یکپارچه می‌شود که می‌تواند درمانگر درونی خود را بر درمان انتقالی، غالب سازد. او هم اکنون می‌تواند به طور دائم به دور از نمایش نامه خود حرکت کند و در نتیجه خود را فردی مسئول و ماهری درک می‌کند که می‌تواند در رابطه با واقعیت جاری به طور مستقل احساس، فکر و عمل کند. برای رسیدن به این هدف، رایج ترین تکنیک های TA عبارتند از: رفع آلودگی، باز تصمیم گیری، و از بین بردن آشفتگی‌ها. آلودگی زدایی مبتنی است بر نوعی آمیختگی ناسالم حالات شخصیت «کودک و والد» مراجع با وضعیت «بالغ» در اینجا و اکنون هدف این است که با کمک روشن سازی و رویارویی، باورهای نامناسب ناشی از برداشت‌های گذشته و حال از واقعیت را شناسایی کنیم. این ممکن است آگاهی مراجع را از تفاوت‌ها و مرز های میان حالات شخصیت افزایش دهد، نفوذ و کنترل «بالغ» را تقویت کند و منابع موجود برای حل مساله را در زندگی روزمره گسترش دهد. وقتی درمان بر درگیری هیجانی «کودک» تمرکز می کند، درمانگر تلاش می کند تا مراجع را به صورت یک کل یکپارچه سازد (رفع آشفتگی ها). «کودک» به دلیل افکار و احساسات، افکار و رفتارهایی بپردازد که در دوران کودکی از ابرازآنها ممانعت به عمل آمده است و همچنین به او اجازه دهیم که این آشفتگی را که در ارتباط با این سرکوب به وجود آمده است، بشناسد. با استفاده از روش های تخلیه هیجانی و تکنیک دو صندلی، «کودک» می تواند با کلمات و عبارات بدن، احساسات خود را از آلودگی با «بالغ» رها سازد، به این معنی که مراجع می تواند دوباره احساسات واقعی از دست رفته خود را کشف کند و دریابد که چگونه این تعارض درونی رخ داده و منجر به احساسات غیر اصیل (خشم، اضطراب، افسردگی، نشخوار فکری و ...) گردیده است. باز تصمیم گیری‌های اولیه کودک ناشی از ظرفیت محدود بقا و نفوذ قدرتمند پدر و مادر است. نیازها و احساسات ارضا نشده، از زندگی آگاهانه «بالغ» واپس رانده شده اند. در باز تصمیم گیری، در حالی که فرد در حالت «کودک» قرار دارد، «بالغ» به طور کامل از سایر فرصت‌ها و منابع موجود برای رسیدن به نیازهای خود اگاه است و سپس می‌تواند بر اساس فکرو احساس خود تصمیم به تغییر تصمیم اولیه بگیرد.
تحلیل گران تبادلی می‌توانند با بستن قرارداد، نیروی اراده بیماران را از همان لحظه شروع درمان تقویت کنند. در این قرار داد، بیمار هدف هایی را برای دنبال کردن انتخاب می‌کنند و درمانگر درباره اینکه آیا این هدف ها با نظام ارزشی او مطابقت دارند یا نه تصمیم می‌گیرند. درمانگر به اطلاع درمانجویان می‌رساند که آزادند تا در هر زمانی در قرارداد تجدید نظر کرده یا وقتی قرارداد موجود به سرانجام رسید، درمان را خاتمه دهند .در شیوه درمان مبتنی بر تحلیل روابط محاوره‌ای، درمانگر فردی فعال است و بحث را بر موضوع خاصی متمرکز می‌کند و چنانچه ضرورت ایجاب کند موضوع را تغییر می‌دهد. تمرکز بر موضوع خاص، ولو اینکه مراجع نخواهد بحث درباره آن را ادامه دهد، از وظایف اساسی درمانگر محسوب می‌شود.
برای اینکه درمانگران تبادلی تاثیر گذار باشند باید در درمان صادق باشند، زیرا تظاهر کردن به بالغ موثر، کودک شوخ طبع، یا والد دلسوز غیر ممکن است. درمانگران تبادلی همچنین به برقرار کردن رابطه برابر با درمانجویان اعتقاد دارند. تاکید بر قرارداد درمان از این عقیده حکایت دارد که درمانگر و درمانجو می‌توانند به صورت دو فرد برابر ارتباط برقرار کنند. فرض بر این است که بالغ هر کسی در ارتباط برقرار کردن با دنیا به طور برابر کارآمد است، و یکی از هدف های درمان این است که درمانجو را ترغیب کند که هرچه سریعتر در سطح بالغ با بالغ ارتباط برقرار کند .
منبع: مرکز روانشناسی ماهان